Na naszym Uniwersytecie funkcja Rzecznika Praw i Wartości Akademickich została wprowadzona wraz z uchwaleniem przez Senat w dniu 29 maja 2019 roku nowego Statutu Uniwersytetu Jagiellońskiego:      

Rozdział 9  
Rzecznik Praw i Wartości Akademickich      

§ 190

1. Na Uniwersytecie powołuje się Rzecznika Praw i Wartości Akademickich.    
2. Zasady powoływania Rzecznika oraz zakres jego kompetencji określa uchwała Senatu.      

Następnie Uchwała Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego nr 16/II/2020 z dnia 26 lutego 2020 roku wprowadziła zasady powoływania i ustaliła zakres kompetencji funkcji Rzecznika.      

Zgodnie z treścią uchwały Rzecznik Praw i Wartości Akademickich stoi na straży praw i wartości akademickich wynikających z prawa powszechnie obowiązującego i aktów wewnętrznych Uniwersytetu, a także w szczególności z wielowiekowej tradycji i zwyczajów Uniwersytetu, Akademickiego Kodeksu Wartości i Kodeksu Dobre Praktyki w Szkołach Wyższych. 

Rzecznik w swojej działalności kieruje się zasadami niezależności, bezstronności i poufności oraz dąży do polubownego rozwiązywania sporów wewnątrz wspólnoty uczelni. 

Rolą Rzeczniczki Praw i Wartości Akademickich jest w szczególności:  

1) monitorowanie naruszeń praw i wartości akademickich na Uniwersytecie;  

2) podejmowanie działań w sytuacjach naruszeń zwłaszcza poprzez:  

a) informowanie osób i podmiotów dotkniętych takim naruszeniem o ich uprawnieniach i działaniach możliwych do podjęcia,  

b) wsparcie tych osób i podmiotów w dochodzeniu ich praw przed właściwymi organami lub innymi podmiotami działającymi na Uniwersytecie,  

c) stosowanie metod koncyliacyjnych dla rozwiązania sporów i łagodzenia napięć;  

3) podejmowanie działań zapobiegających zachowaniem naruszającym prawa i wartości akademickie;  

4) współpraca z podmiotami powołanymi na Uniwersytecie do ochrony praw i wartości akademickich. 

Rzecznik podejmuje działania na wniosek:  

• a) Rektora UJ,
• b) Samorządu Studentów UJ,  
• c) Samorządu Doktorantów – Towarzystwa Doktorantów UJ,  
• d) członka wspólnoty uczelni,  
• e) związków zawodowych;  
• oraz z własnej inicjatywy.      

Następnie po zapoznaniu się ze sprawą Rzecznik może:  

• 1) nie podejmować sprawy;  
• 2) skierować sprawę do rozpatrzenia przez właściwy podmiot;  
• 3) podjąć sprawę i wszcząć postępowanie wyjaśniające;  
• 4) podjąć sprawę i wszcząć postępowanie kontrolne.      

Rzecznik ujawnia i wyjaśnia sprawy dotyczące naruszeń praw i wartości akademickich oraz formułuje rekomendacje lub zalecenia dla ich eliminacji

W celu wykonania powierzonych zadań Rzecznik może zwrócić się do organów Uniwersytetu, w tym Rektora UJ, oraz osób pełniących funkcje kierownicze i innych członków wspólnoty uczelni, mogących posiadać informacje o sprawie rozpoznawanej przez Rzecznika, w szczególności o:

• 1) złożenie wyjaśnień;  
• 2) przedłożenie dokumentów związanych ze sprawą;  
• 3) sporządzenie opinii.  

Rzecznik ma prawo:  

• 1) zwrócić się do Rektora UJ z rekomendacją wszczęcia właściwego postępowania, np. dyscyplinarnego, antymobbingowego lub mediacyjnego;  
• 2) zwrócić się do organu Uniwersytetu z zaleceniem zawierającym sugestie dotyczące usunięcia naruszenia praw lub wartości akademickich, jeśli naruszenie praw i wartości akademickich dotyczy tego organu;  
• 3) zwrócić się do dziekana lub dyrektora/kierownika jednostki organizacyjnej   Uniwersytetu, w której doszło do naruszeń, z zaleceniem zawierającym sugestie dotyczące ich usunięcia;  
• 4) na wniosek osoby lub innego podmiotu dotkniętego naruszeniem praw i wartości akademickich występować w postępowaniach prowadzonych przez właściwe organy i inne podmioty działające na Uniwersytecie z prawem przedstawiania swojego stanowiska w sprawie;  
• 5) uczestniczyć w posiedzeniach Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego lub innych ciał kolegialnych, jeżeli przedmiotem obrad są zagadnienia związane z prawami i wartościami akademickimi. 

Rzecznik przedstawia Senatowi Uniwersytetu Jagiellońskiego w terminie do 30 marca roczne sprawozdanie ze swojej działalności, zawierające w szczególności informację o stanie stwierdzonych na Uniwersytecie naruszeń praw i wartości akademickich.

Sprawozdanie jest publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej UJ.